Luther staat bekend om zijn vijfennegentig stellingen op deur van de slotkapel te Wittenberg. Die waren gericht tegen de aflatenpraktijk van die dagen. Aflaten waren giften voor de kerk waardoor je vergeving van zonden kon krijgen. De omslag van zijn leven vond plaats door de herontdekking van de betekenis van Romeinen 1:17 over 'de rechtvaardiging uit het geloof'. Kwijtschelding van de schuld voor je zonde kreeg je door geloof in Jezus Christus alleen, niet door deze te compenseren met goede werken. Reformatorische christenen spreken wel van de drie sola's (sola fide, sola gratia, sola Scriptura): alleen door het geloof, alleen uit genade en alleen de Bijbel (als gezaghebbend boek).

Calvijn, eigenlijk een jurist, schreef de beroemde Institutie. Dat is een groot werk waarin hij zijn dogmatische inzichten uiteenzette. Tevens schreef hij een uitvoerig commentaar op de Bijbel. De invloed van Calvijn op de protestantse kerken is groot. Calvijn ijverde voor een blijvende reformatie en blijvend onderzoek van de Bijbel. Later kreeg het woord 'calvinistisch' de betekenis van star, streng, preuts, kleinburgerlijk, hardwerkend.